Hij lijkt veel jonger dan de veertig jaar die hij zegt te zijn. Victor, noemt hij zichzelf in het Engels. Zijn Chinese naam heb ik niet kunnen onthouden. Vlak voor het centraal station van Beijing, waar ik net een treinkaartje naar Pingyao had gekocht, spreekt hij me aan.
Victor is klein van stuk, draagt een petje en een klein brilletje. Hij komt uit Binnen-Mongolië, ten noorden van Beijing, waar hij leraar wiskunde was. Maar sinds drie jaar woont hij in de Chinese hoofdstad, waar hij zijn Engels wil vervolmaken. Eerlijk gezegd, heeft wat dat betreft nog een lange weg te gaan heeft. Daarom verbaast het me ook dat Victor de kost verdient met het geven van privélessen Engels.
Nederland kent hij wel, zegt hij. En hij bewijst het direct. ,,Jullie hebben toch een wet die voorschrijft dat heel erg zieke mensen mogen worden geholpen met overlijden?” Ik kijk hem verbaasd aan, maar bevestig het. ,,Vind je dat goed?”, vraag ik hem. ,,Jaaa!”, roept Victor enthousiast. ,,Maar in China zou zoiets onmogelijk zijn.”
Hij legt nog een proeve van bekwaamheid af. ,,Bij jullie mogen mannen met mannen en vrouwen met vrouwen trouwen, hè?” Ook dit kan (en wil) ik niet ontkennen. ,,En er is nog een land in Europa”, peinst Victor en begaat dan zijn eerste uitglijder door het juist op dit punt oerconservatieve Polen te noemen. ,,Denemarken”, zeg ik daarom maar voor, en dan weet hij het weer. ,,Ja, Denemarken, dat was het.”
Victor is niet getrouwd en heeft geen kinderen. Iets in zijn houding, zijn maniertjes en zachtaardigheid zegt me dat hij niet zomaar geïnteresseerd is in ons homohuwelijk. Maar ik vraag hem er maar niet naar. Homoseksualiteit is in China bij mijn weten nog altijd verboden, en ik wil hem niet verlegenheid brengen. Bij het afscheid geeft hij me wel drie keer een hand.
Even later loop ik door het complex van de kleurrijke Lama Tempel, in het noorden van de Beijing. De vijf zalen en de tien tentoonstellingsruimten herbergen talloze boeddhabeelden. In één ervan een rechtopstaand exemplaar van maar liefst achttien meter hoog. Het is het grootste boeddhabeeld ter wereld dat uit één stuk sandelhout is gehouwen. De boom werd destijds hierheen gesleept, het beeld gemaakt en de tempel eromheen gebouwd.
Opvallend is hoeveel mensen in gebed voor de boddhisatva’s verzonken zijn. Vooral jongeren, tieners, twintigers vallen op hun knieën en buigen onophoudelijk en bezield naar voren en weer terug. Ze branden wierook buiten de tempelhallen en bieden hun offeranden aan, vooral bloemen en appels.
In een van de vertrekken zit een jonge monnik – die onder meer oplet dat mensen geen foto’s maken – te bellen met zijn mobieltje. Een Chinese gids legt aan een groepje Franse toeristen uit dat de panchen lama – de geestelijk leider van het Tibetaanse boeddhisme – gewoon nog in Tibet woont en dat er geen enkele belemmering is voor de Ti betanen hun geloof te belijden. Tibet en China hebben altijd een moeizame relatie gehad en hier in Beijing, in het hol van de leeuw, staat een Tibetaanse tempel.
Het roept ineens de vraag op wie deze monniken eigenlijk gehoorzamen. Toch niet aan de dalai lama, die al bijna vijftig jaar in ballingschap in Noord-India woont? De gids die de uitgebluste Fransen (kennelijk een te druk programma) net uitzwaait, verklaart dat de monniken (van wie het merendeel afkomstig uit Binnen-Mongolië) hier slechts luisteren naar de panchen lama. ,,De dalai lama kennen ze niet, die is al te lang het land uit”, verklaart hij. ,,Die weet niet meer wat er hier in China gebeurt. De panchen lama is zelfs in conflict met de dalai lama.” Ik laat het voor zijn rekening.
Op het postkantoor stuur ik een eerste pakketje met boeken naar huis, dat maakt mijn rugzak weer wat lichter. Naast me aan de balie staat een Canadees echtpaar met hun dochter. Achter het glas bestaat er onduidelijkheid over het land van bestemming en het meisje naast me vraagt waar ik vandaan kom. ,,Holland?!”, roept ze enthousiast, ,,Daar komt mijn vader vandaan! Hij is van Tilburg”, voegt ze er met een zwaar Engels accent aan toe. Haar vader staat al naast me. ,,Hollander tref je toch ook overal, hè?”, lacht hij. Vijfentwintig jaar geleden is hij uit Tilburg vertrokken en begon hij in Calgary een loodgietersbedrijfje.
Het gezin vertrekt per trein naar Tibet en van daaruit naar Kathmandu, dezelfde route die ik wil afleggen. Ik heb zojuist ontdekt dat de kosten voor een trip naar Tibet voor een eenling vrijwel onbetaalbaar zijn en ga proberen in Xian of Chengdu medereizigers te vinden om de prijs te drukken. ,,Ja, of loodgieter worden”, grapt de Tilburger.
